اظهارنامه مالیاتی

کارنامه مالی یک سال کاری شرکت یا شخص که جهت محاسبه مالیات به سازمان امور مالیاتی ارایه می گردد را اظهارنامه مالیاتی می نامند.

محاسبه مالیات در ایران

در ایران مالیات به دو صورت خوداظهاری و یا علی الرأس محاسبه می گردد. در روش خوداظهاری شخص حقیقی یا حقوقی خود اعلام می نمایند که چه مقدار درآمد داشته و چه مقدار باید مالیات پرداخت نماید بی آنکه ممیزین و کارشناسانسازمان امور مالیاتی در محاسبه و دریافت مالیات، دخالت قابل توجهی داشته باشند. برای این منظور اظهارنامه ای تکمیل کرده که شامل کل درآمدها و کل هزینه و استهلاک و حقوق کارمندان و …می باشد و پس از کسر معافیت مالیاتی ، مبلغ مالیات سالیانه نیز محاسبه می گردد . کارشناسان سازمان امور مالیاتی نیز به شرط صحت مطالب و کامل بودن مدارک و عدم تخلف از قوانین ثبت دفاتر و اظهارنامه و ... آن را مورد پذیرش قرارداده و با توجه به آن مالیات محاسبه شده را دریافت می نماید . در صورت عدم پذیرش اظهارنامه مالیاتی و یا عدم ارایه آن به سازمان امور مالیاتی ، ممیز مربوطه به صورت علی الرأس مالیات را محاسبه نموده و به مودی اعلام می نماید و نظر ممیز و کارشناس سازمان امور مالیاتی ملاک پرداخت مالیات می باشد .

اظهارنامه مالیاتی در ایران

فرم اظهارنامه مالیاتی در ایران شامل ۲۶ جدول میباشد:

جدول ١: پرداخت های مربوط به این اظهارنامه

جدول ٢: اطلاعات مجوزهای تأسیس و بهره برداری

جدول ٣: اسامی اعضای هیئت مدیره و مدیر عامل

جدول ۴: فهرست دفاتر رسمی ثبت شده

جدول ۵: جزییات پذیرش بورس سهام

جدول ۶:درآمدهایی که مالیات آنها قبلاً" به صورت مقطوع پرداخت شده است

جدول ٧: درآمدهای معاف

جدول ٨: استهلاک زیان سنواتی

جدول ٩: معافیت ها و بخشودگی های مالیاتی

جدول ١٠ : توسعه، نوسازی و بازسازی واحدهای صنعتی و معدنی (ماده ١٣٨ ق.م.م.)

جدول ١١ : معافیت ها و بخشودگی های درآمد حاصل از فعالیت های خارج از کشور (کسر از مالیات مقرر) تبصره ماده ١٨٠ ق.م.م.

جدول ١٢ : فعالیت های حاصل از توافقنامه های مالیاتی موضوع ماده ١۶٨ ق.م.م.

جدول ١٣ : ثبت کمک های مالی پرداختی

جدول ١۴ : ترازنامه

جدول ١۵ : صورت سود و زیان

جدول ١۶ : گردش حساب سود (زیان) انباشته

جدول ١٧ : موجودی مواد و کالا

جدول ١٨ : سرمایه

جدول ١٩ : انواع محصولات اصلی به ترتیب بیشترین فروش

جدول ٢٠ :بهای تمام شده کالای فروش رفته

جدول ٢١ : بهای تمام شده کار انجام شده پیمانکاری/ خدمات

جدول ٢٢ : تعداد کارکنان

جدول ٢٣ : درآمد ناخالص پیمانکاری/ ارائه خدمت

جدول ٢۴ : فهرست صادرات و مابازاء دریافتی

جدول ٢۵ : اطلاعات مالک/ مالکین

جدول ٢۶ : اطلاعات سرمایه گذاری خارجی

اشخاص حقیقی و حقوقی ایی که میبایست نسبت به تنظیم و تسلیم اظهارنامه مالیاتی اقدام نمایند

طبق ماده۱ قانون مالیات های مستقیم اشخاص زیر ملزم به تکمیل و تسلیم اظهارنامه مالیاتی و پرداخت مالیات میباشند:

ﻣﺎﺩﻩ ۱– ﺍﺷﺨﺎﺹ ﺯیر ﻣﺸﻤﻮﻝ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﻣﺎﻟیات می ﺑﺎﺷﻨﺪ:[۱]

۱– کلیه ﻣﺎلکین ﺍﻋﻢ ﺍﺯ ﺍﺷﺨﺎﺹ حقیقی یا حقوقی ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺍﻣﻮﺍﻝ یا ﺍﻣﻼک ﺧﻮﺩ ﻭﺍﻗﻊ ﺩﺭ ایران ﻃﺒﻖ ﻣﻘﺮﺭﺍﺕ ﺑﺎﺏ ﺩﻭﻡ.

۲– ﻫﺮ ﺷﺨﺺ ﺣقیقی ﺍیرانی ﻣقیم ﺍیران ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ کلیه ﺩﺭﺁﻣﺪﻫﺎیی کﻪ ﺩﺭ ایران یا ﺧﺎﺭﺝ ﺍﺯ ﺍیران ﺗﺤﺼیل می نماید.

۳– ﻫﺮ ﺷﺨﺺ حقیقی ﺍیرانی ﻣقیم ﺧﺎﺭﺝ ﺍﺯ ﺍیران ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ کلیه ﺩﺭﺁﻣﺪﻫﺎیی کﻪ ﺩﺭ ایران تحصیل می کند.

۴– ﻫﺮ ﺷﺨﺺ ﺣﻘﻮقی ﺍیرانی ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ کلیه ﺩﺭﺁﻣﺪﻫﺎیی کﻪ ﺩﺭ ﺍیران یا ﺧﺎﺭﺝ ﺍﺯ ﺍیران ﺗحصیل می نماید.

۵– ﻫﺮ ﺷﺨﺺ غیر ایرانی ( ﺍﻋﻢ ﺍﺯ ﺣقیقی یا حقوقی) ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺩﺭﺁﻣﺪﻫﺎیی کﻪ ﺩﺭ ﺍیران ﺗحصیل می کﻨﺪ ﻭ ﻫﻤﭽﻨین ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺩﺭﺁﻣﺪﻫﺎیی کﻪ ﺑﺎﺑﺖ ﻭﺍﮔﺬﺍﺭی ﺍﻣتیازات یا سایر ﺣﻘﻮﻕ ﺧﻮﺩ ﻭ یا ﺩﺍﺩﻥ ﺗﻌلیمات ﻭ کﻤک ﻫﺎی ﻓنی ﻭ یا ﻭﺍﮔﺬﺍﺭی ﻓیلم ﻫﺎی سینمایی ( کﻪ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﺑﻬﺎی ﺣﻖ ﻧﻤﺎیش یا ﻫﺮ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺩیﮕﺮ ﻋﺎید ﺁﻥ ﻫﺎ می ﮔﺮﺩﺩ) ﺍﺯ ﺍیران ﺗﺤﺼیل میکند.

ﻣﺎﺩﻩ ۲– ﺍﺷﺨﺎﺹ ﺯیر ﻣﺸﻤﻮﻝ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﻣﺎﻟیات ﻫﺎی ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺍین ﻗﺎﻧﻮﻥ نیستند:

۱– ﻭﺯﺍﺭﺗﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﻭ ﻣﺆﺳﺴﺎﺕ ﺩﻭﻟتی

۲– ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﻫﺎیی کﻪ ﺑﻮﺩﺟﻪ ﺁﻥ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻭسیله ﺩﻭﻟﺖ ﺗﺄمین می ﺷﻮﺩ.

۳– ﺷﻬﺮﺩﺍﺭی ﻫﺎ

ﺗﺒﺼﺮﻩ ۱– ﺷﺮکت ﻫﺎیی که ﺗﻤﺎﻡ یا ﻗﺴﻤتی ﺍﺯ ﺳﺮﻣﺎیه ﺁﻥ ﻫﺎ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺍﺷﺨﺎﺹ ﻭﻣﺆﺳﺴﻪ ﻫﺎی ﻣﺬکﻮﺭ ﺩﺭ ﺑﻨﺪﻫﺎی ﻓﻮﻕ ﺑﺎﺷﺪ، ﺳﻬﻢ ﺩﺭﺁﻣﺪ یا ﺳﻮﺩ ﺁﻥ ﻫﺎ ﻣﺸﻤﻮﻝ حکم ﺍین ﻣﺎﺩﻩ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ. ﺣکﻢ ﺍین ﺗﺒﺼﺮﻩ ﻣﺎﻧﻊ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺷﺮکت ﻫﺎی ﻣﺰﺑﻮﺭ ﺍﺯ ﻓﻌﺎلیتﻫﺎی ﻣﻘﺮﺭ ﺩﺭ ﺍین ﻗﺎﻧﻮﻥ ﺣﺴﺐ ﻣﻮﺭﺩ، نیست.

ﺗﺒﺼﺮﻩ ۲– ﺩﺭﺁﻣﺪﻫﺎی ﺣﺎﺻﻞ ﺍﺯ ﻓﻌﺎلیت ﻫﺎی ﺍﻗﺘﺼﺎﺩی ﺍﺯ ﻗبیل ﻓﻌﺎلیت ﻫﺎی ﺻﻨﻌتی، ﻣﻌﺪنی، ﺗﺠﺎﺭی، ﺧﺪﻣﺎتی ﻭﺳﺎیر ﻓﻌﺎلیت ﻫﺎی ﺗﻮلیدی ﺑﺮﺍی ﺍﺷﺨﺎﺹ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺍین ﻣﺎﺩﻩ، کﻪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮی غیر ﺍﺯ ﻃریق ﺷﺮکﺖ نیز ﺗﺤصیل ﻣی ﺷﻮﺩ، ﺩﺭ ﻫﺮ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﺟﺪﺍﮔﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻧﺮﺥ ﻣﺬکﻮﺭ ﺩﺭ ﻣﺎﺩﻩ (۱۰۵) ﺍین ﻗﺎﻧﻮﻥ ﻣﺸﻤﻮﻝ ﻣﺎلیاﺕ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ.ﻣﺴﺌﻮﻻﻥ ﺍﺩﺍﺭﻩ ﺍﻣﻮﺭ ﺩﺭ ﺍین ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﻬﻢ ﻓﻌﺎلیت ﻣﺬکﻮﺭ ﻣکﻠﻒ ﺑﻪ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﺍﺩﻥ ﺗکﺎلیف ﻣﺰﺑﻮﺭ ﻃﺒﻖ ﻣﻘﺮﺭﺍﺕ ﺍین ﻗﺎﻧﻮﻥ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺑﻮﺩ. ﺩﺭ غیر ﺍین ﺻﻮﺭﺕ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﻣﺎلیاﺕ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﺎ ﻣﺆﺩی ﻣﺴﺌﻮلیت ﺗﻀﺎﻣنی ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺩﺍﺷﺖ.

ﺗﺒﺼﺮﻩ ۳– ﻣﻌﺎفیت های ﻣﺎلیاتی ﺍین ﻣﺎﺩﻩ ﺑﺮﺍی ﻣﻮﺍﺭﺩی کﻪ ﺍﺯ ﻃﺮﻑ ﺣﻀﺮﺕ ﺍﻣﺎﻡ ﺧمینی (ﺭﻩ) یا ﻣﻘﺎﻡ ﻣﻌﻈﻢ ﺭﻫﺒﺮی ﺩﺍﺭﺍی ﻣﺠﻮﺯ می ﺑﺎﺷند ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﻧﻈﺮ ﻣﻘﺎﻡ ﻣﻌﻈﻢ ﺭﻫﺒﺮی ﺍﺳﺖ.

نحوه تنظیم اظهارنامه مالیاتی

از ابتدای سال ۱۳۹۱(سال مالی ۱۳۹۰) مودیان باید با مراجعه به پایگاه اینترتنی سازمان امور اقتصادی و داریی نسبت به تکمیل و تسلیم اظهارنامه مالیاتی الکترونیکی اقدام نمایند.[۲]

تعریف سال مالیاتی

عبارت است از یک سال شمسی که از اول فروردین هر سال شروع و به آخر اسفندهمان سال ختم میشود. در مورد اشخاص حقوقی مشمول مالیات که سال مالی آنها به موجب اساسنامه با سال مالیاتی تطبیق نمی‌کند ، درآمد سال مالی آنها به جای سال مالیاتی مبنای محاسبه مالیات قرار میگیرد. مهلت تسلیم اظهارنامه مالیاتی حداکثر تا پایان چهار ماه شمسی پس از سال مالی است.(۳۱ تیر ماه)

مالیات حقوق و دستمزد چیست؟

کارفرما موظف است در زمان تهیه لیست حقوق و دستمزد مالیات متعلق کارگر را با توجه به ضریب جدول مالیاتی پس از کسر معافیتهای قانونی محاسبه نموده و از حقوق کارگر کسر و به حساب وزارت امور اقتصادی و دارایی واریز نماید. بنابراین مالیات متعلقه کارگر نیز یکی از کسورات حقوق و دستمزد محسوب می گردد.

حال مجدداً چرخه و مراحل انجام هزینه و حسابداری حقوق و دستمزد را مرور می نمائیم.

1- واحد حضور و غیاب اطلاعات ورود و خروج پرسنل را به واحد حسابداری ارسال می نماید.

2- واحد حسابداری با توجه به اطلاعات دریافتی از ورود و خروج و اطلاعاتی که قبلاً از کارگزینی در ارتباط با حقوق پایه و سایر موارد دریافت نموده است محاسبات مربوط به حقوق و دستمزد را با توجه به قوانین انجام می دهد.

3- اقدام به تهیه و تکمیل لیست حقوق و دستمزد می گردد.

4- با رعایت موارد زیر سند حسابداری حقوق و دستمزد صادر می گردد.

الف) برابر کل حقوق و مزایا حساب کنترل هزینه دستمزد بدهکار می گردد.

ب) بابت کسورات ( حق بیمه اجتماعی، مالیات، وام، ذخیره ایام مرخصی ...) حسابهای مربوطه بستانکار می گردد.

ج) مابه التفاوت کل هزینه حقوق و دستمزد و کسورات مذکور خالص حقوق پرداختنی است که به این حساب منظور خواهد شد.

د) هزینه بیمه اجتماعی سهم کارفرما و بیمه بیکاری به بدهکار حساب بیمه بیکاری منظور و از طرفی حساب حق بیمه پرداختنی بستانکار می شود.

حساب هزینه بیمه اجتماعی ××

حساب هزینه بیمه بیکاری ××

ه) تسهیم هزینه حقوق و دستمزد : در مؤسسات تولیدی همچنانکه قبلاً ذکر شد تعیین بهای تمام شده اهمیت ویژه ای دارد بنابراین برای این منظور هزینه های حقوق و دستمزد تفکیک می گردند و دستمزد مستقیم تولید به حساب کالای در جریان ساخت و هزینه های دستمزد غیرمستقیم، فوق العاده اضافه کاری و نوبت کاری، هزینه دستمزد ایام مرخصی و حق بیمه سهم کارفرما، حق بیمه بیکاری و سایر موارد که قبلاً توضیح داده شده اند به حساب کنترل سربار ساخت و کنترل سربار توزیع و فروش سایر سربار حسب مورد منظور می گردد.

یعنی در واقع ثبت زیر صورت می پذیرد.

در زمان پرداخت حقوق ثبتهای زیر در دفاتر انجام خواهد پذیرفت.

حساب حقوق و دستمزد پرداختنی ××

حساب صندوق/ بانک ×

بابت واریز حق بیمه اجتماعی به حساب سازمان تأمین اجتماعی

و در زمان پرداخت مالیات به حساب وزارت اقتصاد و دارایی ثبت زیر انجام می پذیرد.

حساب مالیات پرداختنی ××

حساب صندوق / بانک ××

بابت واریز مالیات حقوق به حساب دارایی

در ادامه با مثالهای کلیه مراحل حسابداری حقوق و دستمزد را مرحله به مرحله بیان خواهیم کرد.

1- اطلاعات زیر در ارتباط با آقای محمدی یکی از کارکنان شرکت تولیدی نوین در شهریورماه در اختیار می باشد.

- دستمزد ساعتی 3000 ریال

- ساعت کارکرد مهرماه 180 ساعت

- حق اولاد 6400 ریال

- حقوق نامبرده ، مشمول 10% مالیات می باشد.

مطلوبست:

الف) محاسبات تعیین حقوق و مزایای آقای محمدی

ب) تهیه لیست حقوق و دستمزد

ج) تهیه سند حسابداری و ثبت در دفتر روزنامه و حسابهای دفتر کل

د) تسهیم هزینه حقوق و دستمزد به حسابهای مربوطه

ه) ثبت سند حسابداری پرداخت حقوق و حق بیمه های اجتماعی و مالیات

باید توجه داشت در مثال ذکر شده فرض بر این بود که پرسنل تولیدی یکنفر می باشد و مثال به شکل ساده عنوان گردید در حالی که عملاً پرسنل واحدهای تولیدی از دهها نفر با حقوق و مزایای متفاوت و با شرایط کاری متفاوتی چون نوبت کاری و ... تشکیل شده است.

باید دقت داشته باشید در این مؤسسات برای کلیه افراد یک لیست حقوق و دستمزد تهیه می شود و ستونهای موجود در لیست با توجه به شرایط هر فرد تکمیل می گردد.

مثال 2: در این مثال که به شکل کلی تری بیان می شود از تهیه لیست حقوق و دستمزد چشم پوشی شده بلکه نحوه انجام محاسبات و ثبت سند حسابداری و تسهیم هزینه ها مد نظر قرار گرفته است.

اطلاعات زیر از مؤسسه تولیدی درخشان در خرداد ماه در اختیار می باشد.

1- جمع حقوق و مزایای ناخالص پرسنل 24000000 ریال شامل موارد زیر می باشد.

2- هزینه ایام مرخصی برآورد شده خردادماه 10% حقوق و دستمزد ناخالص می باشد.

3- حق بیمه اجتماعی براساس قانون شامل موارد زیر می باشد.

4- مالیات حقوق پرسنل 3500000ریال است

5- کسورات وام 1200000 ریال می باشد.

لازم به ذکر است مبلغ 250000 ریال بابت ایام مرخصی به پرسنل پرداخت شده است

مطلوبست:

الف) محاسبات لازم برای تهیه لیست حقوق و دستمزد

ب) انجام ثبت های حسابداری لازم پس از تهیه لیست حقوق و دستمزد

ج) انجام محاسبات لازم برای تسهیم هزینه ها و ثبت های لازم در حسابها

د) ثبت های لازم جهت پرداخت حقوق و مزایا به پرسنل و پرداخت کسورات به دستگاههای مربوطه

حسابداری سربار

روش حسابداری سربار چگونه است و جذب سربار به چه شکل در حسابها ثبت می گردد؟

در حسابداری مؤسسات تولیدی برای ثبت هزینه ها از حساب کنترل استفاده می گردد بنابراین واضح است هزینه های سربار در حساب کنترل سربار ثبت خواهد شد در نتیجه زمانی که هزینه سرباری تحمل می گردد و شناسایی می شود ثبت زیر در دفاتر و حسابها صورت خواهد پذیرفت. البته در ثبت هزینه های سربار نکاتی وجود دارد که باید آنها را در نظر گرفت که در ادامه توضیح داده خواهد شد.

عنوان شد در ثبت هزینه های سربار در حسابها نکاتی وجود دارد که باید رعایت شود حال به آنها خواهیم پرداخت با توجه به اینکه برای تعیین بهای تمام شده محصولات، حساب سربار کارخانه به حساب تولید یا ساخت ( کالای در جریان ساخت) منظور می شود و به دلیل آنکه برخی هزینه های سربار تا پایان دوره مشخص شدن سربار واقعی به حساب تولید منظور می گردد. در نتیجه قبل از آنکه ثبت منظور نمودن سربار واقعی صورت پذیرد ابتدا سربار جذب شده با توجه به روشهایی که عنوان شد تعیین و به حساب تولید منظور گردیده یعنی در واقع ابتدا ثبت زیر صورت می پذیرد.

ملاحظه می کنید در ابتدای دوره حساب کنترل سربار ماهیت بستانکار دارد سپس در طی دوره که هزینه های واقعی سربار مشخص می گردد و با ثبتهای زیر هزینه سربار واقعی به بدهکار حساب کنترل سربار منظور می شود.

باید توجه داشته باشید برای ثبت هزینه های سربار استهلاک در حسابها به صورت زیر عمل می گردد.

به مثال زیر توجه کنید:

اطلاعات زیر از مؤسسه تولیدی فجر در دسترس می باشد.

- سربار پیش بینی شده دایره 1 و2 مؤسسه تولیدی فجر با یکدیگر برابر و هر کدام 7800000 ریال

- ساعت کار مستقیم برآورد شده دایره (1) تولیدی 200 ساعت

- ساعت کار ماشین آلات برآورد شده دایره (2) تولیدی 150 ساعت

سفارش 1 در دایره تولیدی (1) با 50 ساعت کار تکمیل می گردد

سفارش 2 در دایره تولیدی (2) با 40 ساعت کار تکمیل می گردد.

در ضمن هزینه های سربار واقعی سفارش (1) 1500000 ریال شامل مواد غیرمستقیم 500000 ریال، برق مصرفی 800000 ریال و بیمه سهم کارفرما 200000 ریال می باشد.

مطلوب است :

1) محاسبه نرخ جذب سربار

2) ثبت رویدادهای جذب سربار و سربار واقعی در حسابهای دفاتر روزنامه و کل

منظور از اضافه یا کسر جذب سربار چیست؟

اشاره شد هزینه های واقعی سربار در طی دوره مالی در بدهکار حساب کنترل سربار ثبت می گردد و از طرفی گفتیم سربار جذب شده را در ابتدای دوره مالی در طرف بستانکار حساب کنترل سربار ثبت می نماییم. بنابراین در پایان دوره مالی مانده حساب کنترل سربار نشان دهنده اضافه یا کسر جذب سربار خواهد بود. اگر مانده حساب کنترل سربار بدهکار باشد یعنی سربار واقعی بیش از سربار جذب شده باشد، کسر جذب سربار وجود دارد و به این معنا است سرباری که در ابتدای دوره مالی پیش بینی، جذب و به حساب تولید منظور گردیده است کمتر از سربار واقعی بوده که در طی دوره مالی تحمل شده است. و اگر مانده حساب کنترل سربار بستانکار باشد یعنی سربار جذب شده بیش از سربار واقعی باشد اضافه جذب سربار وجود دارد و این نشان می دهد سرباری که در ابتدای دوره پیش بینی، جذب و به حساب تولید منظور شده است بیش از سرباری بوده است که در طی دوره مالی تحمل شده است. به شکل خلاصه به اضافه یا کسر جذب سربار توجه کنید.

اضافه جذب سربار → سربار واقعی < سربار جذب شده ( الف

کسر جذب سربار → سربار واقعی > سربار جذب شده ( ب

مانده حساب کنترل سربار به حساب اضافه یا کسر جذب سربار نقل خواهد شد یعنی اگر اضافه جذب سربار باشد، ( مانده حساب کنترل سربار بستانکار باشد) با ثبت زیر اضافه جذب سربار به حساب کسر یا اضافه جذب منتقل می گردد.

حساب کنترل سربار ××

حساب کسر یا اضافه جذب سربار ××

بابت بستن حساب کنترل سربار و نقل اضافه جذب سربار

و اگر مانده حساب کنترل سربار بدهکار باشد یعنی در واقع کسر جذب سربار وجود داشته باشد بابت بستن حساب کنترل سربار ثبت زیر صورت خواهد پذیرفت.

حساب کسر یا اضافه جذب سربار ××

حساب کنترل سربار ××

بابت بستن حساب کنترل سربار و نقل کسر جذب سربار

باید توجه داشته باشید حساب کسر یا اضافه جذب سربار یک حساب موقت می باشد و در پایان دوره مالی این حساب باید بسته شود. بستن حساب اضافه یا کسر جذب سربار 2 حالت دارد.

1- اگر مانده این حساب رقم جزئی باشد مانده این حساب به قیمت تمام شده کالای فروش رفته بسته خواهد شد که دو حالت زیر وجود خواهد داشت:

الف) اگر مانده حساب اضافه یا کسر جذب سربار بدهکار باشد ثبت زیر صورت خواهد پذیرفت

الف-1) قیمت تمام شده کالای فروش رفته ××

حساب کسر یا اضافه جذب سربار ××

بابت بستن مانده حساب کسر یا اضافه جذب سربار به حساب قیمت تمام شده کالای فروش رفته

ب) اگر مانده حساب اضافه یا کسر جذب سربار بستانکار باشد برای بستن این حساب ثبت زیر انجام خواهد پذیرفت.

ب-1) حساب کسر یا اضافه جذب سربار ××

حساب قیمت تمام شده کالای فروش رفته ××

بابت بستن مانده حساب کسر یا اضافه جذب سربار به حساب قیمت تمام شده کالای فروش رفته

باید بدانید وقتی اضافه یا کسر جذب سربار به قیمت تمام شده کالای فروش رفته بسته می شود باعث می گردد قیمت تمام شده کالای فروش رفته به قیمت تمام شده واقعی نزدیک شود.

2- اگر مانده حساب کسر یا اضافه جذب سربار رقم عمده ای باشد مانده این حساب باید به موجودی کالای در جریان ساخت، موجودی کالای ساخته شده پایان دوره و قیمت تمام شده کالای فروش رفته منتقل شود.

علم حسابداری

تعریف حسابداری

حسابداری عبارت است از فن ثبت .طبقه بندی.و تلخیس فعالیتهای مالی یک موسسه در قالب اعداد قابل سنجش به پول و تفسیر نتایج حاصله از بررسی این اعداد. حسابداری فن است نه علم:برخی به غلط حسابداری را علم می خوانند. در صورتی که علم عبارت است از دانستنی قابل اثبات به روش عینی و قابل اعتماد مبتنی بر مشاهده و آزمایش. حسابداری دارای چنین خصوصیتی نیست. اصول و موازین و ضوابط حسابداری نظر هاییست که توسط کارشناسان و استادان و یا انجمن های حرفه ای حسابدارانو اظهار می شود و مقبولیت عامه میابد.

منبع: اصول حسابداری تالیف دکتر عزیز نبوی

مراحل حسابداری

به طوری که از تعریف فن حسابداری بر می آید این فن دارای 4 مرحله میباشد: 1.ثبت فعالیتهای مالی 2.طبقه بندی اقلام ثبت شده 3.تلخیص اقلام 4.تفسیر نتایج حاصله از بررسی اقلام خلاصه شده

منبع: اصول حسابداری. عزیز نبوی

حسابداری در ایران

حسابداری در ایران در حوزهٔ نظری تحت تأثیر جریانات پازیتیویسم رشد کمّی زیادی کرده است و پایه گذاری تحصیلات تکمیلی با این نگاه به حسابداری صورت گرفته و توسعه یافته است. با این وصف تعریفی از حسابداری در ایران غالب است که مضمون و محتوای آن صرف نظر از چینش یا تفاوت ظاهری الفاظ آن برای همه دانش آموختگان حسابداری ایران شناخته شده است. بر اساس این تعریف: حسابداری عبارت است از فرآیند شناسایی، جمع آوری، ثبت، طبقه بندی، تلخیص، گزارشگری، و تحلیل رویدادهای مالی یک شخصیت اقتصادی در یک دوره مالی معین بر اساس واحد پول ملی. این تعریف ترجمهٔ کاملی است از تعاریف مختلفی که از حسابداری در عصر پازیتیویسم یعنی دهه‌های ۴۰ الی ۶۰ سده پیشین در دنیا رواج داشته است.لازم به ذکر است حسابداری شاخه‌های گوناگون دارد.شادروان" سجادی نژاد"و همچنین شادروان عرفانی و دکتر عزیز نبوی از بنیانگذاران حرفه حسابداری در ایران بشمار میروندکه با تاسیس مدرسه عالی حسابداری شرکت ملی نفت و موسسه عالی خسابداری توانستند بیش از ۶۰۰۰ دانش آموخته رشته های حسابداری - حسابداری دولتی و حسابرسی پرورش دهند.

قابل تذکر است که ازانجایکه حسابداری یک فن است، سیستم و اتخاذ یک زوش خاص حسابداری نیز متعلق به شخص است که آن روش را در پیش میگرد. پس حسابداری را فقط کسی متواند انجام دهد که با حد اقل یک سیستم آن آگاهی داشته باشد.

علم حسابداری کامل دانشهای بشری به مدد مؤلفه‌ها و عوامل گوناگونی صورت می‌گیرد که یکی از آنها، کسب شناخت کافی درباره آن دانش و نقد آن از بیرون است. برای کسب شناخت درباره یک دانش، ناگریز باید وارد مقولة “چیستی” آن دانش شد. سوال ازجیبستی دانش پرسشی بسیار پیچیده وفلسفی است. اما ناگزیربرآن باید تن دادوکوشید بدان پاسخ داد. علم معتبرهرکدام برای خودفلسفه ای داردکه از چیستی آن سخن می‌گوید وماهیت آن را نشان می‌دهد.کسانی که وارد رشته حسابداری می‌شوند از سر تعصب حرفه‌ای یا شناخت و یا هر دو،

دوست دارند که حسابداری را علم بدانند و برای علم بودن آن دلیل بیاورند و از دیدگاه فلسفی درباره چیستی آن بیندیشند. این‌گونه اندیشه‌ها خود ممکن است به پیشرفت حسابداری و جهت‌دهی چارچوب ذهنی انسان درباره حسابداری و نظام‌مند شدن این رشته بینجامد. شناخت علم ناشی از ذهنیت فلسفی است و متقابلاً بر رشد اندیشة فلسفی نیز تأثیر گذاشته است. حتی امروزه در آموزش دانش حسابداری به تبیین فلسفی آن نیاز داریم و بدون به‌کارگیری این‌گونه اندیشه و روشهای مختلف شناخت علمی، با تنزل دانش حسابداری در مقایسه با سایر علوم رو به‌رو می‌شویم و تأثیر نهایی آن کم شخصیت شدن حسابداران (از حیث صاحب رأی و تفکر بودن) خواهد بود.

یکی از راههای دستیابی به شناخت علمی، نگرش به سرگذشت حسابداری و جایگاه تاریخی آن از بدو پیداش جوامع بشری و استنتاج قانونمندیهای رشد حسابداری می‌باشد و به قول گوته، “تاریخ دانش، خود دانش است”.

به‌تحقیق می‌توان گفت که حسابداری پیشینه‌ای همانند کتابت نزد جوامع بشری دارد و همچنان که کتابت نمود بارز تمدن انسانهای جوامع کهن است، حسابداری نیز در نیاز به ثبت و تفسیر پدیده‌های اقتصادی جوامع بشری پا به‌پای کتابت پا به عرصة ظهور نهاده و به رشد خود ادامه داده و در جوامع مختلف بر حسب پویشهای خاصی که وجود داشته، نقش و وظیفه خود را به تمدن بشری عرضه کرده است.

سرگذشت حسابداری در دوره‌های پیدایش تمدن انسان، با سرگذشت ریاضیات در هم آمیخته است، چنانکه ریاضیات کاربردی در تمدنهای بشری در مناطق مختلف آمیزه‌هایی از کاربرد علم حساب در زندگی روزمره و در تجارت و بازرگانی داشته است.

انسان همواره بنا بر دیدگاهها و طرز تفکر خود، کاربردهای متفاوتی از علوم را ارائه کرده است. حسابداری نیز از این قاعده برکنار نیست. بینشها و نگرشهای متفاوت و شرایط اقتصادی‌ـ اجتماعی منجر به نمودهای متفاوت در سرگذشت حسابداری گشته است. در یونان باستان، به‌کارگیری علم حساب در داد و ستد، در شأن بردگان تلقی می‌شد و این طرز تفکر موجب شده بود، اندیشمندان کمتر به نحوه به‌کارگیری علم حساب در بازرگانی همت گمارند. یکی از مشخصه‌های بارز این طرز تفکر در اندیشه افلاطون متجلی است. از دیدگاه افلاطون، ضرورت تدوین قانون برای تحصیل علم حساب برای کسانی که مشاغل عمدة شهر را داشته‌اند مطرح است، منتهی با این نگرش خاص که از آن به‌روش سطحی استفاده نشود بلکه به مدد ادراک صرف، بتوانند حقیقت اعداد را مشاهده کنند و مانند بازرگانان از علم حساب برای کار خرید و فروش استفاده نکنند.

در تمدن بین‌النهرین، رونق تجاری و بازرگانی از سایر مناطق زیادتر بوده و آثار باستان‌شناسی حکایت از به‌کارگیری روشهای مختلف ثبت و نگهداری اطلاعات مالی و به‌کارگیری آنها در تصمیم‌گیریها بوده است. قانون حمورابی، اولین قانون تدوین شدة بشر است که نقش حسابدار (کاتب) را به رسمیت شناخته و هر معامله‌ای را که مهر حسابدار (کاتب) در آن نباشد از درجة اعتبار ساقط شناخته است. به‌موجب قانون، سند هر معامله، از کوچک و بزرگ، می‌بایست نوشته می‌شد و به امضای طرفین قرارداد و شهود می‌رسید.

نیاز جوامع و پاسخگویی به آنها همواره بشر را از رؤیاهای آرمانگرایانه خارج ساخته و او را وادار به درک واقعیتها ساخته است. ارسطو، شاگرد افلاطون، در اندیشة فلسفی خود به واقعیت زندگی پرداخته و نگرش خود و روشهای مورد نظر برای اصلاح جامعه و تشکیل جامعة مورد نظر خویش را در کتاب “سیاست” تشریح کرده و از دیدگاه “اقتصاد مبتنی بر اصول اخلاقی دولتخواهانه” نگرشی نیز به کنترل مصرف وجوه خزانه داشته و آن را به‌عنوان واقعیتی فراتر از ثبت و ضبط پدیده‌های اقتصادی پذیرفته و عامل نظارت و بررسی را جهت اصلاح امور تجویز کرده است: “چون صاحبان برخی از مناصب، اگر نه همه، وجوه هنگفتی از خزانه مردم را در اختیار خویش دارند باید صاحب‌منصبی را معین کرد که خود بی آنکه در ادارة کارها شرکت کند، گزارش و حساب کار دیگران را بخواهد. این صاحب منصب را برخی بازرس محاسبات و برخی دیگر محاسب و گروهی نیز ناظر می‌نامند”.

حسابداری در طول تاریخ خود، توأم با تحولات رنسانس، تحول عمیقی پیدا کرده و در این تحول نیز بیشترین تأثیر را از اندیشه‌های فلسفی پذیرفته است، چرا که رنسانس عمدتاً بینشی مبتنی بر به‌کارگیری علوم در زندگی روزانه و خارج ساختن آن از جهت تجرد بوده است. از اندیشمندان آن دوران، فرانسیس بیکن، تصویر مناسبی از بینش آن عصر ارائه کرده است: “مقصود اصلی از علم باید قدرت یافتن بر عمل باشد برای سود رسانیدن به نوع بشر و اینکه گفته‌اند منظور از طلب علم رسیدن به معرفت حقیقت است سخنی تمام نیست، چه علمی که از آن استفادة عملی نشود چه حاصلی دارد؟ البته حصول علم، معرفت را هم در برخواهد داشت و این نتیجة بزرگی است که به‌دست می‌آید ولیکن منظور نخستین باید تحصیل قدرت باشد، یعنی انسان به مشاهدة تجربه و مطالعه در امور از قوانین آن آگاه شود و هنگامی که آن قوانین را به‌دست آورد از آنها پیروی می‌کند و بر طبیعت چیره می‌شود، قوانین طبیعت را به مقتضای نیازمندیهای خویش به‌کار می‌گیرد و آن را تابع ارادة خود می‌سازد و به اختراعات نایل می‌شود و زندگانی خویش را بهبود می‌بخشد”.

در تقسیمبندی دوران تاریخی، نظریه غالب در سطح جهانی، دنیا را به دوره‌های زیر تقسیم‌بندی کرده است؛

• عصر اقتصاد (فلاسفه قرون وسطی)

• عصر بلندگرایی (فلاسفه رنسانس)

• عصر خردگرایی (فلاسفه قرن هفدهم)

• عصر روشنگری (فلاسفه قرن هجدهم)

• عصر ایدئولوژی (فلاسفه قرن نوزدهم)

• عصر تجزیه و تحلیل (فلاسفه قرن بیستم)

• عصر پست مدرنیسم (هزاره سوم)

اگر بر این تقسیمبندی ایرادی نباشد، حسابداری و حسابرسی فارغ از پیشینة تاریخی، به‌معنی جدید آن، محصول عصر تجزیه و تحلیل است که این عصر با توسعه سرمایه و صنعت در اروپا آغاز شد. چون فلسفه عرصة سنجش علم محسوب می‌شود، به کانونی برای تحلیل برامدهای علوم تبدیل می‌گردد. بر این اساس فلسفه حسابرسی باید کانون تجزیه و تحلیل برامدهای حسابداری و اقتصاد در حوزة تبیین اعداد و ارقام در صورتهای مالی تلقی شود، چرا که حسابرس به‌عنوان مهمترین وظیفة خود که همانا اظهارنظر است، به اعداد و ارقام خام معنا و مفهوم اعتباری می‌بخشد و این وظیفه در قالبهای امروزین که همانا چارچوبهای نظری است، تبیین می‌شود.

چارچوبهای نظری تدوین شده توسط انسان همواره از جهانبینی انسان تأثیر پذیرفته و در طول تاریخ شکلهای متفاوتی به‌خود گرفته است. مجموع تلاش بشر در تبیین پدیده‌های اجتماعی، پاسخگویی به نیازها و گشودن مشکلات اجتماعی بوده که تئوری حسابداری نیز از این قاعده برکنار نیست. تئوری محصول فکری است که از تلاش بشر برای کشف حقیقت ریشه می‌گیرد، حقیقت‌ زادة رابطه بین تفکر و هستی، رابطة بین ذهن و عین است.

حسابداری در فرایند تاریخی خود مراحلی را پشت سر گذاشته که عبارتند از:

• دوران سادگی

• دوران بهینه سازی

• دوران یکنواختی

• دوران تورم

• دوران مداخله

• دوران همگرایی

• دوران ابداع

حسابدار کیست ؟
در نظر مردم کوچه و بازار حسابدار کسی است که تمام طول روز با یک چرتکه حسابهای صاحبکار خود را نگه میدارد . حتی بعضی از عوام در این باورند که شاید شرکتها نیاز ضروری نسبت به حسابداران ندارند و تنها موانع قانونی باعث می شود که یک حسابدار را استخدام کنند و هر ماه به او حقوق بدهند .
شاید قرنها پیش از این ، زمانی که در یونان باستان افرادی که به آنها نگارنده می گفتند ، حسابهای دولتی را نگهداری می کردند و در پایان هر سال در مقابل سنا آن را قرائت میکردند این تعریف ساده و شاید بتوان گفت جاهلانه از حسابداری کار صحیحی می نمود . اما امروزه با توجه به رشد سرطانی شرکتها و تحول شدید در شکل کار موسسات و همین طور تشکیل تراست ها و کارتل های بزرگ ، شکل حسابداری نیز بسیار متحول شده است و به دنبال آن حسابداران نیز تغییرات زیادی را در کار خود احساس کردند .
می توان حسابدار را این گونه تعریف کرد که حسابدار شخصی است که اطلاعات مالی را در یک موسسه جمع آوری میکند و سپس این اطلاعات بدست آمده را مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد . آنگاه این داده ها را بر حسب پول سنجیده سپس آنها را بر حسب زمان وقوع ثبت می کند . این حسابها باید در گروه های همگن در دفتر کل ثبت شوند . در پایان از روی این داده ها صورتهای مالی تهیه می شوند و مورد تجزیه و تحلیل حسابدارای و افراد ذی نفع قرار می گیرد .
به جرئت می توان گفت که بخش پایانی فعالیت حسابداران یکی از مهم ترین قسمتهای کار یک حسابدار است . شاید هزار سال پیش چندان مهم نبود که یک حسابدار از اقتصاد و مدیریت هم سررشته داشته باشد . اما امروزه این مطلب نه تنها مهم است بلکه یک نکته حیاتی بحساب می آید . امروزه اگر یک حسابدار اطلاعات کاملی از اقتصاد ، مدیریت ، بازار سرمایه ، سهام و بورس و غیره نداشته باشد جایی در بازار رقابتی کار ندارد . البته این موارد به تنهایی کافی نیست . زیرا یکی از مهمترین خصوصیات یک حسابدار قدرت تجزیه و تحلیل بالای اوست . یک حسابدار باید بداند که در چه زمانی به رئیس موسسه توصیه کند که سهام خود را بفروشد و یا اینکه در چه مواقعی باید دارائی ثابت خریداری شود و از این قبیل .
البته کار حسابداران صنعتی از این نیز سخت تر است . این نوع از حسابداران که وظیفه اصلی آنها تعیین بهای تمام شده محصولات است این روزها کمتر یافت میشوند و به گفته اهل فن یکی از دلایل بهینه نبودن فعالیت کارخانجات صنعتی همین مطلب است .

 

پدرعلم حسابداری جهان

 

لوکاپاچیولی یا پاسیولی راپدر علم حسابداری جهان می دانندحسابداری دانشگاهی بابیش از پانصدسال سابقه وبا نام پاچیولی ایتالیایی در سال ۱۴۹۵میلادی اغاز شد لوکا پاچیولی تحصیلات خود را در رشته ریاضیات ودر شهرهای ونیز ورم گذراندودرسال ۱۴۹۷راهب صومعه ای از فرقه فرانسیس شد او تا سال ۱۴۹۷معلم خصوصی ریاضیات بود وبعد درشهر میلان مشغول بکار شدومعلم لئوناردو داوینچی شد ودر کنار او کارمی کردپاچیولی در زمینه ریاضیات کتاب متعددی به رشته تحریر دراوردوبرای اولین بار روش نگهداری از حسابهاودفاتر راکه به تجار ونیزی ایتالیا اموزش دادکه به سیستم حسابداری دفتر داری مضاعف معروف شد سیستمی که او منتشر کردکه اغلب شامل چرخه های حسابداری بود که ما امروزانها رامی شناسیم وبدین ترتیب اونیز استفاده از دفتر کل وروزنامه راتشریح نمود واز همان ابتدا با بیان ضرب المثل معروف خود به صور ت تلویحی به تراز بودن حسابها اشاره نمود که ضرب المثل او اینگونه بود"هیچ کس به رتختخواب نرود مگر اینکه بدهی با بستانکاریش برابر باشد"